İstanbul Emirgan'daki S.Ü. Sakıp Sabancı Müzesi, Türkiye ile Polonya arasındaki ilişkilerin 600. yılı kapsamında, 15 Haziran 2014 tarihinde sona erecek olan “Uzak Komşu Yakın Anılar: Türkiye - Polonya İlişkilerinin 600 Yılı” isimli sergiye ev sahipliği yapıyor. 
Sergi dost ülke Polonya'nın müzelerinden toplanmış Osmanlı-Türk temalı eserleri,tabloları,objeleri izleyicinin önüne getiriyor. 

Sergiden bir kaç kare...

"16 Ton, insanlık tarihine ironik bir yaklaşım. Bugünkü yanlış hayatımızı neleri nerelerden nasıl çıkararak inşa ettiğimizi anlatıyor. Gele gele vardığımız serbest piyasa ve özgürlük çağı yoksa bütünüyle halkla ilişkiler faaliyeti ürünü mü? Madencilerin sefaletini anlatırken gözde bir hit parçası oluveren ’16 Ton’, yoksa sadece bir şarkı mı?"

"Bütün kitapları okumayı görev saymıyorsak bir kitabı açmaya hakkımız olmamalı. Her satırla dünyanın bir parçasını koparıyoruz. Kitaplara başlamadan önce dünya, eksiksizdi, tamdı ve kitaplar bitirildikten sonra belki yine bir bütün olacaktır."
 
Rainer Maria Rilke, "Malte Laurids Brigge'nin Notları"


Rainer Maria Rilke’nın bu sözüyle yazıya başlamak tamda yerinde oldu.
Bir kitap size hayat ile ilgili her şeyi sunabilir. Evet, yanlış okumadınız. Her şeyi sunabilir. Onun istediği tek şey ilgi ve alaka. Sert konuşup kalbinizi kırmaz ya da korkutmaz. Onunla tartışabilirsiniz de ya da fikirleri size uymuyorsa rahatça söyleyebilirsinizde.Belkide gerçekten hayatınızdaki en önemli sırdaştır. Sürekli yanınızda taşıyabilirsiniz. Bir nevi öğretmendir. Beğenmediğiniz zaman bu öğretmeni değiştirme gibi şansımızda var. Ama ne olursa olsun hep başucundadır.


Bir kitabı okumak sadece harflerin bir araya gelip kelimeleri, kelimelerin bir araya gelip cümleleri oluşturduğu ve bu cümlelerin sayfalarda yer aldığı bir nesne olamaz. En azından gerçek bir okur böyle görmez. Onlara göre sohbet etmektir. Dünyadan kopup hayal alemine dalmak gibidir.


Büyük Önder Atatürk ,”Bir ülkede okumaya karşı istek artmadıkça, aymazlık ve yıkım artar.” Derken aslında sandığımızdan daha önemli bir iş olduğunu belirtiyor. Günlük hayatta hepimiz gözlerimizle şahit oluyoruz. Kimisi “sevmiyorum”, “zamanım yok okumaya” vs. gibi bahaneler bulsalar da bu asla bir kaçış olmamalı. “Kitapsız yaşamak kör, sağır, dilsiz yaşamaktır.” diyen Seneca, kitaplardan uzak bir yaşamın, kitapsız bir yaşamın nasıl bir yaşam olduğunu vurguluyor. Yaşadığımız toplumda da kör, sağır, dilsiz yaşamların çok olduğu da bir gerçek.


 Öğrenmek için, zevk ya da gösteriş için okuyanlar; sanat anlayışıyla kitabı ele alanlar ya da yalnız olaylar üzerinde duranlar; kitaptan az veya çok şey bekleyenler, seyrek okuyan, ya da durmadan okuyanlar, planlı okuyan, ya da aklına estiği zaman okuyanlar, düşünce bolluğu veya düşünce kıtlığıyla kitaba sarılanlar, zekâsı işlek veya durgun olanlar... Görüldüğü gibi çeşitli karakter ve çeşitli ihtiyaçlar bu alanda da -hayatın bütün alanlarında olduğu gibi- birbirinden çok ayrı seviyede basamak ve katların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Doymak bilmeyen hırs ve merakla kitap üzerine kitap okuyan tipe de işaret etmeden geçmeyelim. Cervantes, bunların en bilineni o garip şövalye Don Quixote de la Mancha’nın uyku durak bilmeden, şövalye romanları okuya okuya aklını oynattığını söyler. Bu, kitap okumakla girilen düş ve sihir dünyasında gerçekle ilgili sınır ve ölçülerin nasıl silinip kaybolduğuna klasik bir örnektir..


Gerçekten de iyi bir kitap okurken, en iyi bir arkadaşla baş başa sayılmaz mıyız? Yeri gelir dünyaya hükmederiz, kimi zaman kral olur kimi zaman bu büyük insanlarla aynı masada oturmak yerine küçücük insanlar oluruz.Ama hiçbir zaman bundan rahatsız olmayız.
Okumak güzeldir.Hem de fazlasıyla…

Nilgün Odabaşı
Marmara Güzel Sanatlar

Tarihte krallıklar, imparatorluklar, devletler şiddet sahnelerini; iktidar güçlerini, zaferlerini, düşmana gözdağı vermek, zenginliklerini göstermek amacıyla sanatı çok kez kullanmışlar. Mitolojiden alınmış konular, savaş sahneleri, ölüm gibi konular sanatçıların kişisel üslupları ile yansıtılmış olsa bile eleştirel olmaktan uzaktırlar aynı zamanda. Şiddet konusu sanat tarihinde çok değişik amaçlarla çok değişik biçimlerde sanat yapıtlarına yansıtılmış. Yansıtılmaya da devam etmekte.

 Örneğin 'ruhumuzun gıda'sı olabilen müzik, insanlık trajedisini (savaş, yoksulluk, ölüm) aktaran temalarla doludur. Ama bunun yanında müzik, şiddetin arka plan müziği, marşlar aracılığıyla saldırma, yok etme veya saldırılara karşı korunmayı pekiştirici de olabilmektedir. Ya da çok duygu yüklü olup kimi zaman sevginin kazandığı kimi zaman da ayrılıkların yaşandığı bir tema. Şiddetten korunmak için mimarideki köprüler, kaleler vb. inşa etmişlerdir. Yahut aşk bahçelerini süsleyen güller olmuştur. Her ne olursa olsun bu tarihsel süreçte ve günümüzde birçok şey müzik gibi simgesel biçim özelliğini kazanmıştır. Ve her olgu gibi farklı simgesel biçimlerde doğacaktır. Fakat konumuz şiddet olduğundan dolayı bu yazıda sevgiden, aşktan, kardeşlikten, komşuluktan ya da dostluktan bahsetmek biraz abes kaçabilir. Adı üstünde “Şiddet”. Ne kadar güzel olabilir ki. Gündelik hayatımızda öyle ya da böyle muhakkak karşılaştığımız ve mümkün mertebe hiç mi hiç karşılaşmak istemediğimiz kötü, çok kötü bir şey. 

Doğa'da insandan bağımsız olarak şiddet yoktur; ama toplumda vardır. Tıpkı sevgi ve barış gibi, kin ve nefret de insanın beraberinde taşıdığı bir özelliktir. Doğa'da sanat da yoktur, o da insanla birlikte var olmuştur. O halde şunu diyebiliriz ki, etik ve estetik çerçevede oluşan şiddet ve sanat bir arada yaşarlar, zaman zaman da örtüşürler. İkisinin kesişme noktalarının birbiri üzerine yansımalar, birinin öteki adına kullanılması rastlantıdan öte, birey-toplum ilişkilerinin tarihinde kaçınılmaz olarak gündemde kalmıştır. Sanatta insana dair değerlerin tümü yer alır. Sanat, soylu ve yüce duygular (sevgi, barış, aşk, dostluk, sempati, hayranlık vb.) kadar, kin, nefret, kıskançlık ve daha çoğunu elde etme gibi tutkuların da yansıması olmuştur. Her şeyin yansıması… 

Eee.. Peki sanatın şiddeti neydi? ”Sanatın şiddetimi olurmuş hiç” gibi soruları duyabiliyorum. Evet, sanatında bir şiddeti var. Elbette sanat bir bağlamıyla kurgudur. Kurgu aracılığıyla gerçeği anımsatır, anlatır ya da anlattığı kanısı uyandırır. Sanatın şiddeti hem kendisidir hem de içerdiği iletidir, beklentidir. Özgünlük, yenilik, üslup şiddettir. Sanat insana dolaylı ya da doğrudan dokunur, sarsar. ”Beethoven ve Wagner şiddettir. Darwin, Marx ve Freud şiddettir. Hatta Galileo ve Einstein’ da şiddettir” diyor Ahmet Oktay. Benimde en çok sevdiğim sözlerinden biridir. Paylaşmadan geçmek istemedim. Hele ki böyle bir konuda.

 Bugün hemen tüm alanlarda hem de sanatta değişen gerçeklik olgusunun yarattığı bir kaos ortamında yaşıyoruz. Görsel bombardıman altındayız. Artık neyin gerçek, neyin sahte olduğu ayırt edilemez durumda olduğunu da biliyoruz. Yaşam eskiden sanata benzemek isterdi, bugün ise sanat yaşama benzemek istiyor. Yaşam ile sanat arasındaki sınırların kaldırılma iddiasının bağlamı inandırıcılıktan uzak. Sanat yaşama benzedikçe sanat olma özelliğini yitiriyor. Sanatta şiddetin, cinselliğin ve etiğin sınırları can alıcı bir yerde duruyor ve çözümsüzlük devam ediyor. Kim bilir bu çözümsüzlük nereye kadar gidecek…

Nilgün Odabaşı
Marmara Güzel Sanatlar

1okur1yazar.com

"DOBAG" kelime olarak kısaltmadır.Açık ifadesi "Doğal Boya Araştırma ve Geliştirme"dir.DOBAG Projesi,1982 yılında Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi tarafından uygulamaya konulmuştur.


Yüzlerce yıldan beri geleneksel halı dokumacılığı yapan bölgelerden ikisi;Çanakkale-Ayvacık ve Manisa-Yuntdağ dağlık bölgeleri seçilerek proje uygulanması başlamıştır.Bugün 25 köyde 400 üye aile yer alıp pazar için halı üretimi yapmaktadır.

Halılar geleneksel desenlerde sadece doğal boya ve saf yünden elde eğrilmiş iplikle dokunmaktadır.Kategorisinde en yüksek kaliteye sahiptir.Halılarda eskimiş görüntüsü vermek için;piyasada uygulanan yakma,kimyasal yıkama ve soldurma işlemleri uygulanmaz.Her Dobag halısı,kimlik kartına sahiptir.Bu kimlik kartında;bölge,köy,dokuyanın ismi,ilmek sayısı,ölçüler ve garanti numarası vardır.Bu etiket,halıların yöresel desenli ve doğal boyalı olduğunu belirtir.

Herşeyiyle tamamen doğal olan ve el işçiliğinin en güzel örneklerini gözler önüne süren DOBAG Halıları yurt dışında birçok şehirde sergilenip satışa sunuldu...

1986-Dubai,and Abu Dhabi(Birleşik Arap Emirlikleri),Türk Festivali
1986,1994-OSAKA,Ulusal Etnografya Müzesi
1987-Washington,Dünya Bankası Galerisi

...(çok fazla şehir mevcuttur.)

Her yıl olduğu gibi bu senede ilk sergisini açan Dobag Projesi,Kırım Kilisesinde konuklarını ağırladı.
Gerek kooparatif başkanları,gerek  Sayın Prof.Şerife Atlıhan ve Sayın Prof.Dr.Nevin Enez'in katılımıyla verimli bir etkinlik oldu.

Özellikle Almanya ve Amerika'dan gelen konuklar çok ilgi gösterdi.
Her yıl iki kez düzenlenen bu etkinliğin ikincisinde mutlaka
katılın.Eminim sizinde hoşunuza gidecektir.

Nilgün Odabaşı
Marmara Güzel Sanatlar Fakültesi