Mariposa

, by Design Mariposa

Hakkımda

No yorum

, by Design Mariposa

Ana Sayfa

SAKIP SABANCI MÜZESİNDE 'UZAK KOMŞU, YAKIN ANILAR' SERGİSİ

No yorum

, by Design Mariposa

Ana Sayfa

16 TON: VİCDAN VE SERBEST PİYASAYA DAİR BİR FİLM

No yorum

, by Design Mariposa

Ana Sayfa

Van Gogh ve Müziksellik

“ Resimlerimle yatıştırıcı,rahatlatıcı bir şeyler söylemek istiyorum,

müzik kadar yatıştırıcı bir şey”

“On iki ayrı tablo hepsi birden bir renk senfonisi oluşturacaklar.

…gerçekten biraz daha uzaklaşmak, bir tür renk müziği

yaratmak istiyorum”

Van Gogh’un mektuplarından yapılan bu alıntılar, onun kendi resimleriyle müzik arasında kurduğu bağının göstergesi…

Resim sanatının müziğe yaklaşması 19.yüzyılda başlar. Daha önce iki sanatın bir birbiriyle pek ilişkisi yoktu. Sanatın görevi görünen gerçeği yansıtma olduğu süre müzik resme açıktı, ama resim müziğe değil. Resim doğayı yansıtıyor, müzik de bunu dolaylı olarak, resim ve şiiri taklit ederek yapıyordu. Başka deyişle renk ve çizgiyle ya da sözcüklerle dile getireni, tınılarla dile getiriyordu.19.yüzyılın romantik gerçeklik anlayışı içinde müzik, evrenin gizemini saklayan bir dil olarak alımlanıyor, evrensel gücün ,görünmeyenin ,sonsuzluğun simgesi oluyor .Gerçeklik anlayışındaki bu değişim, görünen gerçekle yetinmeyen sanatçıların ilgisini müziğe çekiyor.

Van Gogh, müziğe özel bir ilgi göstermiyor, herhangi bir çalgıda çalmıyordu. Resim yapmaya geç yaşta başlamıştı, ama resme duyduğu ilgi çok genç yaşta başlıyor. İlk tuttuğu iş de bir resim alım-satıcısının yanında. Çok müze geziyor, çok okuyor, gördükleri, okudukları üzerine çok düşünüyor. Ressam olmaya karar verdiği yıl 1880.Daha önce bir süre kendini dine veriyor. Belçika’da bir kömür madeni işçileri arasında yaşıyor onlara vaizlik yapıyor. Bu yıllar onun yolunu bulamamışlığın tedirginliğini yaşadığı yıllar. Aşırı duyarlı ve çoşkulu kişiliği onun her şeyi yoğun yaşamasına neden oluyor. Bütün amacı insanlara yararlı olabilmek. Bunu sanat yoluyla yapmaya, yani ressam olmaya karar verdikten sonra dinsel inancın yerini resim inancı alıyor. Başka deyişle kendi yaratma gücüne olan inancı, Tanrı inancı kadar güçlü.”…Yaşamımda olsun, resim çalışmalarımda olsun ,pekala Tanrı’dan vazgeçebilirim, fakat bütün hastalığıma rağmen kendimden daha üstün olan, hayatım sayılan yaratma gücümden vazgeçemem…Resimlerimde rahatlatıcı, yatıştırıcı bir şeyler söylemek istiyorum, müzik kadar yatıştırıcı bir şey. Resimlerimdeki kadınlara, erkeklere, bir vakitler “hale” nn simgelediği o sonsuzluk duygusundan katmak istiyorum, bunu renklerimin parlak titrekliğiyle vermeye çalışıyorum.”

Demek oluyor ki insanları yatıştıran, dinginliğe kavuşturan duyguyu sonsuzluk duygusunda, bunu da müzikte buluyor.

Renk resme can veren öğeydi Van Gogh için. Doğadaki yaşama en yalan olan, bu yaşamı simgeleyen öğe…Görünüşten öze giden yol renk yoluydu .Van Gogh rengin kendi başına bir ifade gücü olduğunu bulamamıştı. Sesler nasıl armoni bütünlüğü içinde bir araya geldiklerinden bir tını oluşturuyorlar ve bu dille öznel ya da ortak duygular anlatabiliyorsa renkler de öyle. Uyum ya da karşıtlıklarla birbirini tümleyerek simgesel bir dik oluşturuyorlardı.

Van Gogh bir iç-zorunlulukla kendini resim sanatına adamıştı. Yazgıları altında ezilenleri, daha iyi, daha renkli bir dünya umuduyla dinginliğe kavuşturmaktı amacı. Yaşamının son iki yılında sıklaşan krizlerin ve akıl hastanesinde kaldığı süre oradaki yaşantılarının etkisiyle yazgısallığı çok daha yoğun yaşamaya başlamıştı. Bu dönemde yaptığı resimlerde biçimler yersarsıntısına uğramışçasına dalgalanır, renklerse sessizdir.

“Bir tür renk müziği yaratmak istiyorum” demekle Van Gogh, resim sanatının renk ilişkilerinin sanatı olduğuna inanmış olduğunu kanıtlıyor. Çok kısa süren sanat yaşamında, renk seçimi, rengin resim yüzeyi üzerinde düzenlenişi, karşıtlıklara, uyumu, kırılması, çizgiyle bağlantısı, kısaca renkle ilgili ne varsa bunları irdelemiş, bunlarla bir resmin nasıl gerçekleştirebileceğini düşünmüş, hesabını vermişti. Onun resimlerini müziğe yaklaştıran da budur. Daha önce de söylediğim gibi, özellikle son iki yılda yaptığı resimlerde müziksellik kendini daha yoğun duyurur. Bu resimlerden ayrıntılar alıp bakıldığında, Van Gogh’un gerçekten “renk müziği” yaratmış olduğu söylenebilir. Kandinsky’nin deyişiyle “ruhsal titreşimler” uyandıran etkileyici rengin resim sanatına girmesinde Van Gogh öncü olmuştur.

İllüstrasyon çizim:Aykut Şerefoğlu

No yorum

, by Design Mariposa

Ana Sayfa

Eee Okumakta Bir Sanat

"Bütün kitapları okumayı görev saymıyorsak bir kitabı açmaya hakkımız olmamalı. Her satırla dünyanın bir parçasını koparıyoruz. Kitaplara başlamadan önce dünya, eksiksizdi, tamdı ve kitaplar bitirildikten sonra belki yine bir bütün olacaktır."

Rainer Maria Rilke, "Malte Laurids Brigge'nin Notları"

Rainer Maria Rilke’nın bu sözüyle yazıya başlamak tamda yerinde oldu.
Bir kitap size hayat ile ilgili her şeyi sunabilir. Evet, yanlış okumadınız. Her şeyi sunabilir. Onun istediği tek şey ilgi ve alaka. Sert konuşup kalbinizi kırmaz ya da korkutmaz. Onunla tartışabilirsiniz de ya da fikirleri size uymuyorsa rahatça söyleyebilirsinizde.Belkide gerçekten hayatınızdaki en önemli sırdaştır. Sürekli yanınızda taşıyabilirsiniz. Bir nevi öğretmendir. Beğenmediğiniz zaman bu öğretmeni değiştirme gibi şansımızda var. Ama ne olursa olsun hep başucundadır.

Bir kitabı okumak sadece harflerin bir araya gelip kelimeleri, kelimelerin bir araya gelip cümleleri oluşturduğu ve bu cümlelerin sayfalarda yer aldığı bir nesne olamaz. En azından gerçek bir okur böyle görmez. Onlara göre sohbet etmektir. Dünyadan kopup hayal alemine dalmak gibidir.

Büyük Önder Atatürk ,”Bir ülkede okumaya karşı istek artmadıkça, aymazlık ve yıkım artar.” Derken aslında sandığımızdan daha önemli bir iş olduğunu belirtiyor. Günlük hayatta hepimiz gözlerimizle şahit oluyoruz. Kimisi “sevmiyorum”, “zamanım yok okumaya” vs. gibi bahaneler bulsalar da bu asla bir kaçış olmamalı. “Kitapsız yaşamak kör, sağır, dilsiz yaşamaktır.” diyen Seneca, kitaplardan uzak bir yaşamın, kitapsız bir yaşamın nasıl bir yaşam olduğunu vurguluyor. Yaşadığımız toplumda da kör, sağır, dilsiz yaşamların çok olduğu da bir gerçek.

Öğrenmek için, zevk ya da gösteriş için okuyanlar; sanat anlayışıyla kitabı ele alanlar ya da yalnız olaylar üzerinde duranlar; kitaptan az veya çok şey bekleyenler, seyrek okuyan, ya da durmadan okuyanlar, planlı okuyan, ya da aklına estiği zaman okuyanlar, düşünce bolluğu veya düşünce kıtlığıyla kitaba sarılanlar, zekâsı işlek veya durgun olanlar... Görüldüğü gibi çeşitli karakter ve çeşitli ihtiyaçlar bu alanda da -hayatın bütün alanlarında olduğu gibi- birbirinden çok ayrı seviyede basamak ve katların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Doymak bilmeyen hırs ve merakla kitap üzerine kitap okuyan tipe de işaret etmeden geçmeyelim. Cervantes, bunların en bilineni o garip şövalye Don Quixote de la Mancha’nın uyku durak bilmeden, şövalye romanları okuya okuya aklını oynattığını söyler. Bu, kitap okumakla girilen düş ve sihir dünyasında gerçekle ilgili sınır ve ölçülerin nasıl silinip kaybolduğuna klasik bir örnektir..

Gerçekten de iyi bir kitap okurken, en iyi bir arkadaşla baş başa sayılmaz mıyız? Yeri gelir dünyaya hükmederiz, kimi zaman kral olur kimi zaman bu büyük insanlarla aynı masada oturmak yerine küçücük insanlar oluruz.Ama hiçbir zaman bundan rahatsız olmayız.
Okumak güzeldir.Hem de fazlasıyla…

Nilgün Odabaşı
Marmara Güzel Sanatlar

No yorum

, by Design Mariposa

Ana Sayfa

SANATIN DA ŞİDDETİ Mİ OLUR HİÇ?

Tarihte krallıklar, imparatorluklar, devletler şiddet sahnelerini; iktidar güçlerini, zaferlerini, düşmana gözdağı vermek, zenginliklerini göstermek amacıyla sanatı çok kez kullanmışlar. Mitolojiden alınmış konular, savaş sahneleri, ölüm gibi konular sanatçıların kişisel üslupları ile yansıtılmış olsa bile eleştirel olmaktan uzaktırlar aynı zamanda. Şiddet konusu sanat tarihinde çok değişik amaçlarla çok değişik biçimlerde sanat yapıtlarına yansıtılmış. Yansıtılmaya da devam etmekte.

Örneğin 'ruhumuzun gıda'sı olabilen müzik, insanlık trajedisini (savaş, yoksulluk, ölüm) aktaran temalarla doludur. Ama bunun yanında müzik, şiddetin arka plan müziği, marşlar aracılığıyla saldırma, yok etme veya saldırılara karşı korunmayı pekiştirici de olabilmektedir. Ya da çok duygu yüklü olup kimi zaman sevginin kazandığı kimi zaman da ayrılıkların yaşandığı bir tema. Şiddetten korunmak için mimarideki köprüler, kaleler vb. inşa etmişlerdir. Yahut aşk bahçelerini süsleyen güller olmuştur. Her ne olursa olsun bu tarihsel süreçte ve günümüzde birçok şey müzik gibi simgesel biçim özelliğini kazanmıştır. Ve her olgu gibi farklı simgesel biçimlerde doğacaktır. Fakat konumuz şiddet olduğundan dolayı bu yazıda sevgiden, aşktan, kardeşlikten, komşuluktan ya da dostluktan bahsetmek biraz abes kaçabilir. Adı üstünde “Şiddet”. Ne kadar güzel olabilir ki. Gündelik hayatımızda öyle ya da böyle muhakkak karşılaştığımız ve mümkün mertebe hiç mi hiç karşılaşmak istemediğimiz kötü, çok kötü bir şey.

Doğa'da insandan bağımsız olarak şiddet yoktur; ama toplumda vardır. Tıpkı sevgi ve barış gibi, kin ve nefret de insanın beraberinde taşıdığı bir özelliktir. Doğa'da sanat da yoktur, o da insanla birlikte var olmuştur. O halde şunu diyebiliriz ki, etik ve estetik çerçevede oluşan şiddet ve sanat bir arada yaşarlar, zaman zaman da örtüşürler. İkisinin kesişme noktalarının birbiri üzerine yansımalar, birinin öteki adına kullanılması rastlantıdan öte, birey-toplum ilişkilerinin tarihinde kaçınılmaz olarak gündemde kalmıştır. Sanatta insana dair değerlerin tümü yer alır. Sanat, soylu ve yüce duygular (sevgi, barış, aşk, dostluk, sempati, hayranlık vb.) kadar, kin, nefret, kıskançlık ve daha çoğunu elde etme gibi tutkuların da yansıması olmuştur. Her şeyin yansıması…

Eee.. Peki sanatın şiddeti neydi? ”Sanatın şiddetimi olurmuş hiç” gibi soruları duyabiliyorum. Evet, sanatında bir şiddeti var. Elbette sanat bir bağlamıyla kurgudur. Kurgu aracılığıyla gerçeği anımsatır, anlatır ya da anlattığı kanısı uyandırır. Sanatın şiddeti hem kendisidir hem de içerdiği iletidir, beklentidir. Özgünlük, yenilik, üslup şiddettir. Sanat insana dolaylı ya da doğrudan dokunur, sarsar. ”Beethoven ve Wagner şiddettir. Darwin, Marx ve Freud şiddettir. Hatta Galileo ve Einstein’ da şiddettir” diyor Ahmet Oktay. Benimde en çok sevdiğim sözlerinden biridir. Paylaşmadan geçmek istemedim. Hele ki böyle bir konuda.

Bugün hemen tüm alanlarda hem de sanatta değişen gerçeklik olgusunun yarattığı bir kaos ortamında yaşıyoruz. Görsel bombardıman altındayız. Artık neyin gerçek, neyin sahte olduğu ayırt edilemez durumda olduğunu da biliyoruz. Yaşam eskiden sanata benzemek isterdi, bugün ise sanat yaşama benzemek istiyor. Yaşam ile sanat arasındaki sınırların kaldırılma iddiasının bağlamı inandırıcılıktan uzak. Sanat yaşama benzedikçe sanat olma özelliğini yitiriyor. Sanatta şiddetin, cinselliğin ve etiğin sınırları can alıcı bir yerde duruyor ve çözümsüzlük devam ediyor. Kim bilir bu çözümsüzlük nereye kadar gidecek…

Nilgün Odabaşı
Marmara Güzel Sanatlar

1okur1yazar.com

No yorum

, by Design Mariposa

Pages

Kağıt Kuşlar- Diana Beltran Herrera

Hakkımda

SAKIP SABANCI MÜZESİNDE 'UZAK KOMŞU, YAKIN ANILAR' SERGİSİ

16 TON: VİCDAN VE SERBEST PİYASAYA DAİR BİR FİLM

Van Gogh ve Müziksellik

Eee Okumakta Bir Sanat

SANATIN DA ŞİDDETİ Mİ OLUR HİÇ?

Nilgun Odabasi Armut

About me

Labels

recent posts

Blog Archive

İnstagram !

Facebook Takip!

İzleyiciler

Popular Posts

Pages

About me

Labels

recent posts

Blog Archive

İnstagram !

Facebook Takip!

İzleyiciler

Popular Posts

Subscribe